دوران بارداری و اضافه شدن یک عضو جدید به خانواده تغییری بزرگ در زندگی است. قبل از آن که بخواهید دردانه‌های خود را به دنیا بیاورید باید این را بدانید که شما مسئول سلامت، رشد و پرورش فرزندتان هم خواهید بود. با وجود توصیه‌هایی که از پزشک و اطرافیان خود در مورد دوران حاملگی می‌شنوید، با اطلاع از چند راهکار که نباید آنها را از خاطر برد، به خودتان کمک بیشتری کنید تا کودکتان سالم و سلامت به دنیا بیاید. با بایدها و نبایدهای دوران بارداری بیشتر آشنا شوید.
۱- مولتی ویتامین مصرف کنید
داشتن یک رژیم غذایی متعادل در دوران بارداری که بتواند ویتامین و مواد معدنی لازم را به بدن شما برساند، یکی از بهترین و سالم‌ترین راه‌ها برای حمایت از رشد نوزاد شما خواهد بود، با این حال باید اعتراف کرد که این رژیم غذایی سالم به تنهایی کفایت نمی‌کند.
ویتامین‌هایی که در دوران بارداری و پیش از زایمان مصرف می‌شوند، معمولاً دارای مقادیر زیادی از عناصر خاص خوراکی هستند و در آنها معمولاً دزهای بالاتری از اسید سولفیک، کلسیم و آهن به چشم می‌خورد. مصرف چنین داروهایی می‌تواند تا حدودی به رشد متناسب جنین و همین‌طور داشتن یک زایمان راحت‌تر کمک کند. با توجه به این مسئله شما می‌توانید از پزشک خود بخواهید که مولتی ویتامین مناسب با شرایط خودتان را معرفی کند.
مولتی ویتامین‌ها معمولاً دارای مقادیر DHA و EPA هستند. این مواد در واقع از چربی‌های امگا ۳ هستند که می‌توانند به رشد مغز جنین شما کمک کنند. با وجود این توضیحات، توصیه ما این است که حتماً با مشورت پزشک خود دز مناسب مولتی ویتامین را انتخاب و مصرف کنید، چراکه دز بالای موجود در برخی مولتی ویتامین‌ها، می‌تواند به جنین شما آسیب بزند.
۲- در دوران بارداری سیگار نکشید!
به طور کلی می‌توان گفت که احتمال کمبود وزن نوزادان تازه متولد شده‌ای که مادرانشان در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند، زیاد است و همین مسئله نیز آنها را در معرض خطرات بسیاری در زمینه ناتوانی‌های حافظه و یادگیری قرار می‌دهد. علاوه بر این از آنجایی که اعتیاد به نیکوتین در بدن این نوزادان وجود دارد، احتمال آن که در سنین نوجوانی و جوانی به سمت کشیدن سیگار گرایش پیدا کنند نیز بسیار بالا است.
۳- خواب زیاد را فراموش نکنید
تغییرات هورمونی و اضطراب‌های ناشی از حاملگی می‌تواند باعث کمبود خواب در زنان باردار شود. به همین دلیل این افراد باید سعی کنند که به خصوص در سه ماه آخر بارداری، کیفیت و ساعات خواب خود را به میزان کافی حفظ کنند. بنابراین بهتر است که هر زمان احساس خستگی کردید، حتی یک چرت کوتاه بزنید. هدف کلی آن است که هر شب حدود ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. در این حالت شما می‌توانید استراحت کافی را به بدنتان هدیه دهید.
۴- از ورزش کردن امتناع نکنید
در گذشته زنان در زمان بارداری خود از هرگونه فعالیتی خودداری می‌کردند، این در حالی است که امروزه ثابت شده ورزش در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین بسیار مفید خواهد بود. ورزش‌های منظم می‌تواند در حل شدن بسیاری از مشکلات بارداری یاری‌رسان باشد، از جمله بی‌خوابی، دردهای عضلانی، افزایش وزن بیش از حد و مشکلات روحی.
اگر پیش از بارداری به طور منظم ورزش می‌کردید، در دوران بارداری‌تان همچنان آن را ادامه دهید. البته یادتان نرود که شدت حرکات خود را با مشورت و زیر نظر پزشکتان انجام دهید، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم بارداری! اگر هم پیش از بارداری‌تان ورزش منظم نداشته‌اید، از پزشک خود بخواهید که برنامه ورزشی متناسبی را برای دوران بارداری‌تان ارائه کند. این کار کمک می‌کند که حرکت‌هایی هدایت شده داشته باشید که به سلامت شما و رشد و تن درستی جنینتان کمک بیشتری کند.
۵- گوشت خام نخورید
مصرف گوشت و تخم مرغ خام می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های مواد غذایی نظیر لیستریوز و توکسوپلاسموز شود. علاوه بر این احتمال ابتلا به مسمومیت غذایی نیز وجود خواهد داشت. مشکلات ناشی از این مواد غذایی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های جدی و تهدید کننده‌ای شود، بنابراین به خانم‌های باردار توصیه می‌شود از مصرف گوشت و تخم مرغ خام دوری کنند. این مواد غذایی می‌توانند باعث ابتلا به نقص‌های شدید بارداری و حتی سقط جنین شوند. پس توصیه این است که در زمان بارداری از کامل پخته شدن تمام تخم مرغ و گوشت‌هایی که مصرف می‌کنید، اطمینان خاطر حاصل کنید.
۶- غذای دریایی بخورید
غذاهای دریایی دارای ویتامین و مواد معدنی بسیاری مثل اسیدهای چرب امگا ۳، روی، آهن و… هستند که تمامی این مواد برای سلامت مادر و جنین اهمیت بسیاری دارند. با این حال یادآوری می‌شود که مصرف غذای دریایی خام نیز می‌تواند مشکلات بسیاری را به وجود آورد.
غذاهای دریایی خام می‌توانند حاوی باکتری‌ها، ویروس‌ها و حتی مقادیر زیادی جیوه باشند، به همین دلیل باید آنها را به خوبی و به طور کامل پخت. برخی از ماهی‌هایی که در آنها مقادیر زیادی جیوه وجود دارد عبارت‌اند از کوسه، اره ماهی و ماهی خال خالی.
مصرف غذاهای دریایی در زنان باردار باید به مقدار کنترل شده‌ای انجام گیرد تا غلظت مواد معدنی وارد شده به بدن، تناسب داشته باشد. به همین دلیل از مصرف بیش از حد این مواد غذایی در دوران بارداری جلوگیری کنید.
۷- از مصرف گوشت‌های آماده خودداری کنید
گوشت‌های آماده مثل هات داگ، سوسیس، ماهی سالمون دودی و دیگر خوراکی‌های مشابه می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مثل لیستریوز و توکسوپلاسموز در زنان باردار شود. به همین دلیل بهتر است از روند پخت گوشت‌هایی که مصرف می‌کنید با خبر باشید و آنها را به خوبی و به طور کامل بپزید. توصیه این است که مواد غذایی مصرفی خود را قبل از مصرف به طور کامل بشویید و سپس بپزید. در کنار این موضوع باید به اهمیت مصرف پنیر و شیر پاستوریزه (نه خام) در دوران بارداری نیز اشاره کرد.
۸- رابطه جنسی داشته باشید
داشتن رابطه جنسی در طول دوره بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، مگر آنکه عوامل پیچیده‌ای مانند جفت سر راهی یا بارداری‌های با ریسک بالا وجود داشته باشد. زمانی که کیسه آب پاره شد، از انجام رابطه جنسی پرهیز کنید. برای اطمینان خاطر در مورد جزییات بیشتر و امنیت رابطه جنسی در طول دوره بارداری، سؤالات را از پزشک خود بپرسید.
۹- محصولات لبنی غیر پاستوریزه نخورید
کلسیم برای رشد کودک بسیار مهم است ولی مادران باید برای دریافت کلسیم از لبنیات مصرفی هم بسیار مراقب باشند. خوردن شیر خانم برای مادران باردار توصیه نمی‌شود. از آنجایی که شیر خام گرما ندیده است، باکتری‌هایش شسته نشده‌اند و ممکن است باعث بیمار شدنتان شود. شیر خام ممکن است حاوی باکتری به نام لیستریا باشد که باعث بیماری، سقط جنین و حتی پیامدهای تهدیدکننده زندگی شود.
۱۰- یوگا کنید
از یوگای داغ یا بیکرام یوگا اجتناب کنید ولی ماهیت یوگا مشکلی ندارد و می‌توان در حین بارداری حرکات آن را انجام داد. کلاس‌های آمادگی زایمان یا کلاس‌های یوگای مخصوصی برای مادران باردار وجود دارد. مربی‌های این کلاس‌ها به خوبی می‌دانند که کدام وضعیت‌ها برای شما مناسب است و از انجام چه حرکاتی باید پرهیز کنید. اگر قبل از بارداری حرکات یوگا را انجام نداده‌اید، قبل از اسم‌نویسی در دوره‌های یوگای بارداری با پزشک خود مشورت کنید. در حالی که انجام این حرکات از نظر پزشک بدون مانع است، ریسک و نگرانی‌هایی که ممکن است در حین انجام شما را تهدید کنید را نیز از او بپرسید.
۱۱- درون وان داغ یا سونا ننشینید
با وجود ریلکس شدن و احساس آرامش، محیط داغ و پر حرارت وان‌های داغ و سونا می‌تواند برای مادران باردار خطرناک باشد. در حقیقت، بر اساس مطالعات قرار گرفتن در این محیط‌های داغ در سه ماهه اول بارداری، خطر سقط جنین را دو برابر می‌کند.
۱۲- واکسن آنفولانزا بزنید
زنان باردار در صورتی که مشکلی برای تزریق نداشته باشند، بهتر است برای تزریق واکسن آنفولانزا اقدام کنند. این تزریق حاوی ویروس زنده نیست. چنانچه در طول دوره بارداری در تماس با ویروس آنفولانزا قرار بگیرید، خطر عوارض شدید در شما بیشتر از زنان هم سنی است که باردار نیستند. این واکسن هم شما و هم جنین را در برابر بیماری محافظت می‌کند.
۱۳- مقدار زیاد کافئین مصرف نکنید
کافئین می‌تواند در جفت حرکت کند و ضربان قلب جنین را افزایش دهد. بر اساس مطالعات انجام شده اخیر، زنان می‌توانند با خیال راحت یک فنجان قهوه رقیق یا نسکافه را در طول روز مصرف کنند، ولی از قهوه‌های غلیظ خودداری کنید. البته به طور کلی توصیه می‌شود تا حد ممکن از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار دوری کنید.
۱۴- هوشمندانه وزن بگیرید
در نظر گرفتن این حقیقت که یک مادر باردار برای دو نفر باید غذا بخورد، توجیهی برای خوردن هر چیزی که دوست دارید نیست. بلکه زنان باردار باید با استراتژی بیشتری در مورد مصرف نوع و حجم غذاها تصمیم بگیرند. اضافه وزن زیاد در حین دوره بارداری برای کودک هم بیشتر از سود، ضرر دارد. در سه ماهه اول بارداری، تنها باید ۱۰۰ کالری اضافه در روز مصرف کنید تا جنین در حال رشد تأمین شود. ولی در سه ماهه آخر دوره بارداری، میزان مصرف بیشتر به ۳۰۰ کالری می‌رسد.
۱۵- ظرف خاک گربه را تمیز نکنید
هر کاری که دوست دارید با حیوان خانگی خود انجام دهید و سپس دستان خود را بشویید، ولی ظرف خاک گربه را تمیز نکنید. فضولات گربه حاوی میلیون‌ها پارازیت و انگل است. یکی از مشهورترین این انگل‌ها توکسوپلاسما گوندی است که برای مادران بارداری خطرناک است. بعد از تماس با این انگل تا زمانی که مشکلات بارداری نمایان شود، از وجود آن باخبر نمی‌شوید. سقط جنین یا تولد نوزاد مرده یکی از عواقب این انگل است. کودکانی که در معرض این انگل قرار دارند، ممکن است به مشکلات سلامتی جدی و حادی مانند صرع و اختلالات ذهنی دچار شوند.
۱۶- به دندان‌پزشک مراجعه کنید
در گذشته در زمان بارداری مراجعه به دندان‌پزشک به دلیل ترس از احتمال ورود باکتری در دهان و ایجاد عفونت منع می‌شد ولی اکنون تغییر پیدا کرده است. کالج آمریکایی زنان و زایمان توصیه می‌کند که مادران باردار ویزیت سلامت دهان خود را هم‌زمان با بهداشت دهان و دندان در طول بارداری هم ادامه دهند. فراموش نکنید که دندان‌پزشک بگویید که باردار هستید.
