تا به حال متوجه صدای ساییده شدن دندان‌های اطرافیانتان در خواب شده‌اید؟ یا ممکن است خودتان این عارضه را تجربه کرده باشید، با این حال این یک بیماری شایع است و زندگی بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های خود را در خواب روی هم فشار می‌دهید و بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که استرس دارید. دندان قروچه یکی از اختلالات خواب است که می‌تواند باعث مشکلات مختلفی مانند آسیب دندان، درد فک، سردرد و اختلالات خواب شود.
در این مطلب از نوین طب توضیح خواهیم داد که چه چیزی باعث ساییدن دندان‌ها می شود، علائم و عوارض دندان قروچه چیست، چگونه دندان قروچه را تشخیص دهیم و چه راه‌های درمانی دارد.
دندان قروچه چیست؟
بدن در مدت زمانی که خواب است، به دلایل مختلف دچار اختلالاتی می‌شود که ممکن است از آنها خبر نداشته باشید یا بدانید و آن را جدی نگیرید. یکی از مشکلاتی که در خواب اتفاق می‌افتد، دندان قروچه یا فشار دادن دندان‌ها یا فک بر روی هم است.
بهتر است بدانید که عارضه براکسیسم (bruxism) ممکن است برای همه اتفاق بیوفتد و در صورتی که در شرایطی عصبی به سر می‌برید، احتمالش زیاد است که در هنگام خواب دندان‌هایتان را روی هم فشار دهید.
نه فقط در بزرگسالان، بلکه دندان قروچه مشکلی است که 15 درصد کودکان نیز به آن دچار هستند. از آنجایی که ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر صدا ایجاد می‌کند، حتی ممکن است باعث آسیب رسیدن به آنها یا لب پر شدنشان شود، پس بهتر است درمان آن را جدی بگیرید.
چه چیزی باعث دندان قروچه می شود؟
ساییدن دندان‌های روی هم می‌تواند به خاطر علل مختلفی روی دهد و نشات گرفته از یک اتفاق خاص نیست. با این حال بهتر است بدانید که علت دقیق دندان قروچه مشخص نیست، اما ممکن است به عوامل مختلفی مرتبط باشد، که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
- عوامل عاطفی: استرس، اضطراب، عصبانیت، ناامیدی یا تنش می تواند باعث دندان قروچه شود.
- عوامل شخصیتی: افرادی که پرخاشگر، رقابتی یا بیش فعال هستند ممکن است بیشتر مستعد دندان قروچه باشند.
- عوامل ژنتیکی: دندان قروچه ممکن است در خانواده‌ها ایجاد شود و تحت تأثیر عوامل ژنتیکی باشد.
- عوامل خواب: آپنه خواب، خروپف یا سایر اختلالات خواب می‌تواند باعث دندان قروچه شود.
- عوامل سبک زندگی: سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، مصرف کافئین یا استفاده از داروهای تفریحی می‌تواند خطر دندان قروچه را افزایش دهد.
- عوامل پزشکی: دندان قروچه ممکن است با برخی شرایط پزشکی مانند بیماری پارکینسون، صرع، ADHD یا GERD مرتبط باشد.
علائم دندان قروچه چیست؟
براکسیسم یا دندان ساییدن، ممکن است در ابتدا علائم قابل توجهی ایجاد نکند و نتوانید آن را تشخیص دهید، اما به مرور زمان می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود. برخی از علائم رایج دندان قروچه عبارتند از:
1- دندان های فرسوده یا ترک خورده
عارضه دندان قروچه به صورت کاملا جدی می‌تواند مینای دندان شما را از بین ببرد و آنها را حساس‌تر یا مستعد پوسیدگی کند. همچنین ممکن است باعث ترک خوردن یا لب‌پر شدن آنها شود.
2- درد یا سفتی فک
یکی دیگر از علائم این است که براکسیسم (bruxism) می‌تواند به عضلات و مفاصل فک شما فشار زیادی وارد کند و باعث درد، سفتی یا قفل شدن فک شود. و همینطور این اتفاق باعث می‌شود باز کردن یا بستن دهان دشوار شود یا با درد همراه باشد.
3- سردرد یا گوش درد
فشار دادن دندان‌ها روی هم، باعث ایجاد تنش در عضلات صورت و اعصاب می‌شود و در نهایت به سردرد یا گوش درد نیز منجر می‌شود. بهتر است بدانید که این فشار امکان دارد روی مفصل گیجگاهی فکی شما (TMJ) تاثیر بگذارد و باعث اختلال TMJ شود.
4- مشکلات خواب
یکی دیگر از تاثیراتی که کیفیت خواب شما را مختل می‌کند و باعث می‌شود در طول روز احساس خستگی یا گیجی کنید دندان قروچه است. اگر نزدیکان شما، صدای ساییدن دندان‌هاتان را بشنوند، می‌تواند خواب آنها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
دندان قروچه چه عوارضی دارد؟
از آنجایی که دندان یک عضو بسیار حیاتی است و امروزه هزینه‌های دندان پزشکی نیز برای اکثر افراد بسیار زیاد است، بهتر است بدانید دندان قروچه در صورت عدم درمان می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی دندان قروچه عبارتند از:
- از دست دادن دندان: وجود این عارضه به صورت جدی می‌تواند به دندان‌های شما آسیب جدی وارد کند و ممکن است نیاز به کشیدن یا جایگزینی با ایمپلنت یا پروتز را بیشتر کند.
- بیماری لثه: دندان قروچه می‌تواند باعث التهاب و عفونت در لثه شود و منجر به بیماری لثه یا پریودنتیت شود.
- تغییرات صورت: عمل ساییدن دندان‌ها به مرور زمان ممکن است، شکل صورت شما را تغییر دهد و آن را پیرتر یا جذاب‌تر نشان دهد. همچنین می‌تواند بر حالت چهره و لبخند شما تأثیر زیادی بگذارد.
- کیفیت زندگی: براکسیسم بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر می‌گذارد و کیفیت زندگی را نیز کاهش می‌دهد. می‌تواند باعث درد، ناراحتی، خجالت، عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب یا انزوای اجتماعی شود.
راه های تشخیص دندان قروچه
به غیر از صدای زیادی که این ساییدگی در خواب ایجاد می‌کند و علائم مشخصی که بر دندان و صورت شما دارد، دندان قروچه اغلب توسط دندانپزشکی تشخیص داده می‌شود که می‌تواند دندان‌ها و دهان شما را از نظر علائم ساییدگی و آسیب بررسی کند.
دندانپزشک همچنین ممکن است در مورد سابقه پزشکی، عادات سبک زندگی، سطح استرس و الگوهای خواب از شما سوال بپرسد و در صورت نیاز، شما را به یک پزشک یا متخصص خواب ارجاع می‌دهد که آزمایشات مختلف، رد هر گونه بیماری زمینه‌ای یا اختلال خواب که ممکن است باعث دندان قروچه شود را پیدا کند.
درمان دندان قروچه چگونه است
به این نکته توجه داشته باشید که درمان عارضه دندان ساییدن، به شدت وعلت بیماری و عوامل مختلف بستگی دارد. اما راه‌های درمان تفاوتی نیز وجود دارد که پزشک با تشخیص خود آنها را ارائه می‌دهد. برخی از گزینه‌های درمانی رایج عبارتند از:
دستگاه‌های دندانپزشکی: در صورت نیاز، دندانپزشک یک محافظ دهان یا آتل سفارشی برای شما تجویز می‌کند که روی دندان‌های شما قرار می‌گیرد و از مانع از تماس آنها با یکدیگر می‌شود.
رفتار درمانی: هچنین امکان دارد برخی از تکنیک‌های رفتاری را به شما توصیه شود که می‌تواند به شما در توقف یا کاهش دندان قروچه کمک کند. اینها شامل تمرینات تمدد اعصاب، بیوفیدبک، هیپنوتیزم، درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا مدیتیشن ذهن آگاهی هستند.
دارو: ممکن است پزشک برای شما داروهایی تجویز کند که می‌تواند به شما کمک کند عضلات خود را شل کنید یا استرس یا اضطراب خود را کاهش دهید. این داروها شامل شل کننده‌های عضلانی، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب یا مسکن‌ها هستند.
تزریق بوتاکس: یکی دیگر از روش‌های درمان براکسیسم، تزریق بوتاکس است. پزشک سم بوتولینوم (بوتاکس) را به عضلات فک شما تزریق می‌کند تا به طور موقت آنها را فلج کند و از فشردن یا ساییدگی آنها جلوگیری کند.
جراحی: در موارد نادر، پزشک ممکن است برای اصلاح هر گونه مشکل ساختاری در فک یا دندان‌ها که ممکن است باعث دندان قروچه شود، جراحی را پیشنهاد کند. این ممکن است شامل درمان ارتودنسی، ترمیم دندان یا جراحی فک باشد.
نحوه جلوگیری از دندان قروچه
یکی از راه‌های آسیب ندیدن از عارضه دندان ساییدن این است که با در سبک زندگی خود تغییرات ایجاد کنید و با این کار عادات خود از دندان قروچه جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش دهید. برخی از اقدامات پیشگیرانه که باید بدانید عبارتند از:
استرس را کاهش دهید
استرس یکی از محرک‌های اصلی دندان قروچه است، بنابراین باید سعی کنید سطح استرس خود را مدیریت کنید و با احساسات خود به روش‌های سالم کنار بیایید.
می توانید تکنیک‌های آرامش بخش مانند تنفس عمیق، یوگا، تای چی یا ماساژ درمانی را تمرین کنید. همچنین کمک گرفتن حرفه‌ای مانند مشاوره و درمان می‌تواند به شما کمک کند.
خواب خود را بهبود ببخشید
خواب برای سلامت جسمی و روانی هر فردی ضروری است و کیفیت آن می‌تواند روی دندان قروچه تاثیر بگذارد. باید سعی کنید هر شب خواب کافی و با کیفیت داشته باشید و از برنامه خواب منظمی پیروی کنید.
همچنین باید از مصرف کافئین، الکل، نیکوتین، یا وعده‌های غذایی سنگین قبل از خواب اجتناب کنید. بهتر است فضای اتاق خواب خود را راحت، ساکت، تاریک و خنک کنید.
از عادات جویدن اجتناب کنید
عادات جویدن می‌تواند عارضه براکسیسم را بدتر کند و به دندان‌های شما آسیب برساند. شما باید از جویدن اقلام غیر خوراکی مانند خودکار، مداد، ناخن یا یخ خودداری کنید.
بهتر است از جویدن آدامس نیز پرهیز کنید، زیرا می‌تواند عضلات فک شما را منقبض نگه دارد و آنها را مستعد فشردن یا ساییدگی کند.
به طور منظم ورزش کنید
ورزش می‌تواند به سلامت و رفاه کلی شما کمک کند و باعث کاهش استرس و بهبود خواب شود. شما باید روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید و ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت می‌برید و متناسب با سطح تناسب اندام شما باشد.
یکی دیگر از بهترین راه‌ها برای کاهش تنش و درد در فک و دهان، این است که حرکات کششی یا ورزش‌های ملایمی را برای عضلات فک خود انجام دهید.
به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید
دندانپزشک می‌تواند دندان قروچه شما را کنترل کند و بهترین درمان و مشاوره را ارائه دهد. شما باید حداقل دو بار در سال برای معاینه و تمیز کردن دندانپزشک خود مراجعه کنید. همچنین باید دستورالعمل‌های دندانپزشک خود را در مورد نحوه مراقبت از دندان‌ها و محافظ دهان یا آتل دنبال کنید.
سخن آخر
در این مطلب از نوین طب عارضه دندان قروچه را برسی کردیم و توضیح دادیم که فشار دادن دندا‌ها در خواب می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شده و آسیب زیادی به همراه داشته باشد. از آنجایی که این عمل با صدا نیز همراه است، ممکن است باعث مختل شدن خواب اطرافیان نیز بشود. بهتر است بدانید که ساییدن دندان‌ها روی هم، می‌تواند ناشی از یک مشکل روانی مانند اضطراب یا استراس شدید باشد. بهتر است این اتفاق را جدی بگیرید و برای درمان آن به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
