به دنیا آمدن فرزند دوم می‌تواند تاثیر زیادی بر روی خانواده، به‌ویژه فرزند اول داشته باشد. قبل از به دنیا آمدن نوزاد، آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم مهم‌ترین کاری است که والدین باید انجام دهند. با به دنیا آمدن نوزاد، بیشتر وقت خانواده صرف مراقبت از او می‌شود. همین مسئله می‌تواند حسادت را در فرزند اول برانگیزد. والدین می‌توانند با انجام برخی اقدامات ساده و فراهم کردن زمینه، فرزند اول را برای آمدن فرزند دوم آماده کنند و او را به ایجاد یک رابطه‌ی صمیمانه با خواهر یا برادر جدیدش تشویق کنند.
۱. چگونه می‌توانم فرزند اول را برای فرزند دوم آماده کنم؟
آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم را با صحبت کردن با فرزند اول‌تان درباره‌ی خواهر یا برادر جدیدش شروع کنید.
هنگام صحبت کردن با فرزندتان از کلمات پیچیده استفاده نکنید و به زبان ساده این موضوع را به او توضیح دهید. به او بگویید که نوزاد چطور بزرگ می‌شود و از او بپرسید تمایلی برای کمک به شما در انجام کارهای نوزاد دارد یا نه.
از کتاب‌ها، ویدئوهای آموزشی یا کلاس‌های مفید در این زمینه استفاده کنید تا بتوانید فرزندتان را بهتر آماده کنید.
به فرزند اول‌تان بگویید که نوزاد در بیشتر مواقع غذا می‌خورد، می‌خوابد و گریه می‌کند. به فرزندتان توضیح دهید که نوزاد از همان ابتدا نمی‌تواند یک همبازی خوب برای او باشد.
آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم را با صحبت کردن با فرزند اول‌تان درباره‌ی خواهر یا برادر جدیدش شروع کنید. به فرزندتان توضیح دهید که نوزاد از همان ابتدا نمی‌تواند یک همبازی خوب برای او باشد.
اگر نیاز است فرزند اول‌تان اتاقش را عوض کند یا تختش را از اتاق خارج کند تا برای تخت و سایر وسایل نوزاد جا باشد، این کار را از قبل از به دنیا آمدن نوزاد انجام دهید. این موضوع باعث می‌شود فرزندتان قبل از اینکه درگیر نوزاد شود، به شرایط محیطی جدید عادت کند.
اگر فرزندتان در حال یادگیری دستشویی رفتن است، سعی کنید آموزش این کار را تا قبل از به دنیا آمدن نوزاد تمام کنید یا چند ماه بعد از به دنیا آمدن نوزاد صبر کنید، سپس دوباره فرایند یادگیری را شروع کنید.
فردی را مسؤول مراقبت از فرزندتان کنید تا هنگامی که برای زایمان در بیمارستان هستید، احساس تنهایی و بی‌اهمیت بودن نکند. به او بگویید که برای چند ساعت از او دور خواهید بود و دوباره بر می‌گردید. در صورت امکان، قبل از رسیدن روز زایمان فرزندتان را به بیمارستان ببرید تا با محیط بیمارستان کمی آشنا شود.
۲. چگونه فرزند اول را به خواهر یا برادر جدیدش معرفی کنم؟
زمانی که نوزاد به دنیا آمد، از اعضای خانواده‌تان بخواهید فرزند اول‌تان را برای ملاقات کوتاه با خواهر یا برادر جدیدش به بیمارستان بیاورند. بعد از یکی از اعضای خانواده‌تان که آنجا حضور دارد بخواهید نوزاد را برای چند دقیقه بغل کند تا بتوانید فرزند اول‌تان را در آغوش بگیرید و به او محبت کنید.
از قبل یک کادو برای فرزند اول‌تان تهیه کنید و به او بگویید از طرف خواهر یا برادر جدیدش است. سعی کنید کادو را متفکرانه بخرید. به طور مثال لباسی که روی آن عبارت «خواهر بزرگ‌تر یا برادر بزرگ‌تر» نوشته شده است، ایده‌ی خوبی برای یک کادوی متفکرانه است.
زمانی که به خانه رفتید، فرزندتان را به جایی که دوست دارد (به طور مثال پارک مورد علاقه‌اش) ببرید و با خرید خوراکی‌ای که دوست دارد، به دنیا آمدن فرزند دوم را با او جشن بگیرید.
۳. برای اینکه فرزند اولم به داشتن خواهر یا برادر جدید عادت کند، چه کار کنم؟
برای آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم باید به سن او توجه کنید؛ چون سن فرزند اول بر اینکه چطور به خواهر یا برادر جدیدش واکنش نشان می‌دهد، تاثیر می‌گذارد. بچه‌هایی که سن‌شان بیشتر است، برای ملاقات با خواهر یا برادر جدیدشان اشتیاق دارند. اما بچه‌های کم سن و سال در چنین مواقعی گیج و ناراحت می‌شوند.
توصیه‌های زیر را برای کمک به فرزندتان برای وفق دادن خود با خواهر یا برادر جدیدش در نظر بگیرید:
- کودکان زیر ۲ سال: بچه‌هایی که سن‌شان خیلی کم است، احتمالا متوجه نمی‌شوند که داشتن خواهر یا برادر جدید به چه معنا است. با فرزندتان درباره‌ی عضو جدید خانواده صحبت کنید.
- کودکان بین ۲ تا ۴ سال: کودکان در این سن هنوز به
والدین خود وابسته هستند و احتمالا به خاطر تقسیم کردن توجه و محبت والدین
با فرزند جدید، احساس حسادت می‌کنند.
به فرزندتان توضیح دهید که نوزاد تازه به دنیا آمده به توجه زیادی نیاز دارد و او را تشویق کنید برای خرید لوازم مورد نیاز بچه با شما بیاید. به فرزندتان یک عروسک بدهید تا از آن مراقبت کند. با همدیگر عکس‌های بچگی او را نگاه کنید و داستان تولدش را برایش تعریف کنید. - بچه‌های مدرسه‌ای: بچه‌هایی که سن‌شان بیشتر است، ممکن است به توجهی که نوزاد دریافت می‌کند، حسادت کنند. با فرزندتان درباره‌ی نیازهای نوزاد تازه به دنیا آمده صحبت کنید. به مزایای فرزند اول بودن اشاره کنید. نقاشی‌های فرزند اول‌تان را در اتاق نوزاد نصب کنید یا از او بخواهید در مراقبت از نوزاد به شما کمک کند.
صرف نظر از اینکه فرزند اول‌تان چند سال دارد، بعد از به دنیا آمدن نوزاد، از توجه کردن به فرزند اول‌تان غافل نشوید. اگر از نوزادتان عکس می‌گیرید، فرزند اول‌تان را فراموش نکنید و از او هم به صورت جداگانه عکس یا فیلم بگیرید. چند کادو تهیه کنید و کنار بگذارید. اگر فامیل به دیدار نوزاد آمدند و برای او کادو آوردند، شما هم به فرزند اول‌تان کادو بدهید.
۴. اگر فرزند اولم با به دنیا آمدن فرزند دوم شروع به بد رفتاری کرد چه کنم؟
بچه‌های بزرگ‌تر ممکن است برای جلب توجه شما قوانین را زیر پا بگذارند، حتی اگر به قیمت تنبیه شدن‌شان تمام شود. برای متوقف کردن بد رفتاری فرزند اول‌تان زمانی که رفتار خوبی دارد، او را تحسین کنید.
اگر گمان می‌کنید فرزندتان برای جلب توجه شما بدرفتاری می‌کند، رفتار او را نادیده بگیرید. این کار فرزندتان را تشویق می‌کند تا برای جلب توجه شما به دنبال انجام کارهای خوب باشد. با فرزندتان صحبت کنید. از او بخواهید درباره‌ی احساس خود نسبت به خواهر یا برادر جدیدش با شما صحبت کند و به حرف‌های او با دقت گوش کنید.
به یاد داشته باشید که فرزند اول گاهی اوقات با به دنیا آمدن فرزند دوم کمتر از سنش رفتار می‌کند. چنین رفتارهایی طبیعی بوده و واکنش او به فشاری است که خواهر یا برادر جدید به او وارد کرده است. به فرزند اول‌تان عشق بورزید و از محبت کردن به او غافل نشوید.
۵. چطور می‌توانم فرزند اولم را تشویق کنم با خواهر یا برادر جدیدش مهربان باشد؟
یکی دیگر از کارهایی که باید هنگام آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم انجام دهید، تشویق فرزند اول برای رفتار مهربانانه با خواهر یا برادر جدیدش است.
گاهی اوقات فرزند اول به دلیل تغییراتی که در اطراف او رخ داده است، دچار استرس می‌شود و عصبانیت و استرس خود را سر نوزاد خالی می‌کند. اگر فرزند اول‌تان می‌خواهد به نوزاد آسیب برساند، با او درباره‌ی رفتار مناسب با نوزاد صحبت کنید. علاوه بر این، توجه‌تان را به او بیشتر کنید و در انجام کارهای مربوط به بچه، مانند حمام کردن نوزاد یا تعویض پوشک، از او کمک بخواهید. زمانی که فرزند اول‌تان با خواهر یا برادر خود رفتار محبت‌آمیز دارد، او را تحسین کنید.
حتی اگر به نظر می‌رسد فرزند اول‌تان با فرزند دوم به‌خوبی کنار آمده است، حتما آن‌ها را تحت نظر بگیرید. اگر فرزند اول‌تان کوچک‌تر از ۱۲ سال است، هرگز او را با نوزاد تازه به دنیا آمده تنها نگذارید.
۶. فرزند اولم چطور به شیر دادن نوزاد واکنش نشان می‌دهد؟
اگر خودتان می‌خواهید به نوزاد شیر دهید، احتمالا برایتان سوال است که فرزند اول‌تان چطور به این موضوع واکنش نشان می‌دهد یا چطور می‌توان هنگام شیر دادن به نوزاد او را مشغول نگه داشت.
فرزند اول‌تان ممکن است زمانی که شما را برای اولین‌بار در حال شیر دادن به نوزاد می‌بیند، تعجب کند. به او توضیح دهید که چکار می‌کنید و به هر سوالی که در این زمینه دارد، پاسخ دهید. اگر به فرزند اول‌تان هم خودتان شیر داده‌اید، به او توضیح دهید که قبلا او هم مانند خواهر یا برادر جدیدش از شیر شما خورده است.
برای شیر دادن به نوزادتان یک روتین ترتیب دهید و به فرزند اول‌تان مسئولیت دهید. به طور مثال، او می‌تواند به شما در تعویض پوشک نوزاد یا آماده کردن بالش قبل از شیر دادن کمک کند.
برای اینکه فرزند اول‌تان را هنگام شیر دادن مشغول نگه دارید، به او یک کتاب یا اسباب بازی دهید. آهنگ بگذارید یا برای او کتاب داستان‌های صوتی پخش کنید.
۷. چگونه می‌توانم نگرانی‌ام را بابت بیماری نوزادم به فرزند اولم توضیح دهم؟
اگر نوزادتان دچار بیماری است، شرایط را برای فرزند اول‌تان توضیح دهید و به او بگویید که خواهر یا برادرش بیمار است و شما نگران او هستید.
اگر نیاز است نوزادتان پس از به دنیا آمدن در بیمارستان بماند، حتما از همسر یا یکی از اعضای خانواده‌تان بخواهید فرزند اول‌تان را برای ملاقات با خواهر یا برادرش به بیمارستان بیاورند. همچنین می‌توانید از خودتان و نوزاد عکس بگیرید و به فرزند اول‌تان نشان دهید.
به یاد داشته باشید که اگر با فرزند اول‌تان درباره‌ی بیماری فرزند دوم صحبت نکنید، او احتمالا خودش متوجه خواهد شد که مشکلی وجود دارد. به جای اینکه او را با سوالات و تفکراتش تنها بگذارید، به او درباره‌ی بیماری خواهر یا برادرش اطلاعاتی دهید.
۸. بچه‌های چندقلو چگونه بر روی فرزند اول تاثیر می‌گذارند؟
اگر نوزادان چندقلو داشته باشید، حتما می‌دانید که باید زمان بیشتری را صرف مراقبت از آن‌ها کنید. نوزادان چندقلو توجه بیشتری را از خانواده، دوستان و حتی افراد غریبه جلب می‌کنند. در چنین مواردی فرزند اول ممکن است احساس تنهایی یا حسادت کند.
باید به فرزند اول‌تان توجه بیشتری کنید و اگر در انجام کارهای نوزادان به شما کمک کرد، او را حسابی تشویق کنید.
۹. چگونه فرزند اولم را برای پذیرش خواهر یا برادر ناتنی آماده کنم؟
در چنین مواقعی باید به سوالات مختلف فرزندتان پاسخ دهید. پیدا کردن کتاب‌های مناسب درباره‌ی آماده کردن فرزند اول برای پذیرش خواهر یا برادر ناتنی به شما کمک می‌کند شرایط را بهتر به فرزند اول‌تان توضیح دهید.
اگر فرزند اول‌تان را از قبل برای پذیرش فرزندی که قبول کرده‌اید آماده نکنید و این کار را ناگهانی انجام دهید، شرایط برای فرزندتان دشوار و پیچیده می‌شود. بنابراین حتما او را از قبل مطلع کنید و شرایط را کامل به او توضیح دهید.
نکته‌ی پایانی
ورود فرزند جدید به خانواه می‌تواند شرایط را تغییر دهد. با آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم می‌توانید به فرزندتان کمک کنید راحت‌تر خواهر یا برادر جدید خود را بپذیرد. در چنین مواقعی از محبت کردن و توجه به فرزند اول‌تان غافل نشوید، چون او به دلیل ورود خواهر یا برادر جدید حساس شده است و به محبت بیشتری نیاز دارد.
به فرزند اول‌تان درباره‌ی فرزند دوم توضیح دهید و از او بخواهید در انجام کارهای نوزاد به شما کمک کند.
