درست است که تغذیه‌ی کودک با شیر مادر در اولویت قرار دارد و برای استفاده از غذایی غیر از شیر عجله‌ای نیست، اما وقتی کودک از دوران نوزادی فاصله می‌گیرد باید چند غذای ساده را به برنامه‌ی غذایی او اضافه کنید. غذاهای تولید شده توسط کارخانجات مختلف، مغذی و بی‌خطر هستند اما غذای خانگی کودک از کیفیت و سلامت بالاتری برخوردار است. برای قدم گذاشتن در این مسیر لازم است مزایا و معایب مختلف تغذیه با غذای خانگی کودک را بشناسید و طرز تهیه‌ی چند غذای خانگی خوب و مغذی را هم پیدا کنید. با نارگیل طب همراه باشید.
چه زمانی برای تغذیه‌ی کودک با غذای جامد مناسب است؟
طبق توصیه‌ی پزشکان، تغذیه با غذای جامد را باید به بعد از ۶ ماهگی موکول کرد، اما گاهی می‌توان قبل از رسیدن به ۶ ماهگی هم برنامه‌ی غذایی جدید را شروع کرد. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که مصرف غذای جامد را از حدود ۴ ماهگی آغاز کرده‌اند، با خطر کمتری در برابر ابتلا به آسم و آلرژی روبه‌رو هستند.
همچنین دانشمندان دریافته‌اند که تغذیه‌ی مکمل زودهنگام برای کودکان نارس مفید است، اما لازم است قبل از شروع آن با پزشک متخصص مشورت شود.
مزایای غذای خانگی کودک
مصرف غذای خانگی برای کودکان مزایای بسیار زیادی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
کمتر فرآوری شده‌اند
غذاهای خانگی معمولا از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل تشکیل شده و مانند غذاهای کارخانه‌ای فرآوری شده نیستند.
تنوع بیشتری دارند
غذاهای آماده و بسته‌بندی شده طعم و شکل محدودی دارند و برای انتخاب فقط چند گزینه پیش رو داریم. اما غذاهای خانگی، با توجه به دسترسی مواد غذایی مختلف و تازه، می‌توانند طعم و تنوع بسیار بالایی داشه باشند.
مقوی هستند
تولیدکنندگان غذاهای آماده برای از بین بردن میکروب‌ها، غذاها را پاستوریزه کرده و گاهی به آن‌ها مواد نگهدارنده هم اضافه می‌کنند. همه‌ی این کارها در کاهش ارزش غذایی محصول مؤثر است. در حالی که برای پخت غذای خانگی می‌توانید از هر ماده‌ای استفاده کنید و با ترکیب مواد مغذی مختلف، یک غذای سالم و مفید تهیه کنید.
کودکان را آرام می‌کند
معمولا نوزادان در زمان غذا خوردن کلافه می‌شوند و بهانه‌گیری می‌کنند. آشنایی و بازی کودک با انواع غذاها و طعم، بافت و رایحه‌های مختلف علاوه بر جذابیتی که برای او ایجاد می‌کند، از شکل‌گیری عادات غذایی بد در او جلوگیری می‌کند.
ارزان و به صرفه است
به جای جستجوی غذاهای خاص کارخانه‌ای یا پیدا کردن غذاهای ارگانیک، می‌توانید تمام مواد اولیه را تازه خریداری کنید و خودتان غذای مناسب کودک را آماده کنید. با این کار می‌توانید با کمترین هزینه غذایی تازه، سالم و مقوی تهیه کنید.
معایب غذای خانگی کودک
تهیه‌ی غذای خانگی چند عیب هم دارد که در برابر مزایای غذای خانگی اصلا مهم نیستند. این معایب زمانی مشکل‌ساز می‌شوند که شما وقت کافی برای آشپزی نداشته باشید. در ادامه به بعضی از مهم‌ترین عیب‌ها اشاره می‌کنیم.
زمان نگهداری کم
غذاهای کودک تولید شده در کارخانه‌ها ماندگاری زیادی دارند اما غذای تهیه شده در منزل به سرعت فاسد می‌شود.
عدم امکان ذخیره‌سازی
نگهداری غذای آماده‌ی کودک آسان است. در تولید آن از مواد نگهدارنده استفاده شده و شما می‌توانید بسته‌ها را برای چند هفته‌ی آینده ذخیره کنید. اما غذای خانگی را نمی‌توانید در محیطی غیر از فریزر، برای چند هفته نگهداری کنید.
روش مصرف
معمولا تمام غذاهای کارخانه‌ای در ظرف‌های مخصوص قرار دارند و آماده‌ی مصرف هستند اما غذای خانگی باید در ظرف مخصوص ریخته و سپس در دسترس کودک قرار دهید.
چطور غذای خانگی کودک را نگهداری کنیم؟
غذای خانگی کودک به سرعت خراب می‌شود و نگهداری آن برای مدت طولانی سخت است. اگر تصمیم دارید غذا را در فریزر قرار دهید بهتر است در شیشه نریزید؛ زیرا امکان شکستن آن در فریزر وجود دارد. در ادامه سه روش آسان برای ذخیره‌سازی غذای کودک را به شما معرفی می‌کنیم.
یخچال
این ساده‌ترین روشی است که می‌توانید برای نگهداری غذای کودک استفاده کنید. باید توجه داشته باشید که در زمان قرار دادن غذا در یخچال از یک ظرف در بسته استفاده کنید تا در معرض احتمالی آلودگی‌های قارچی و باکتریایی قرار نگیرد. همچنین غذا را بیشتر از ۲ روز در یخچال نگهداری نکنید.
مکعب یخ‌زده
با این روش می‌توانید غذا را به مدت بیشتری نگهداری کنید. پس از تهیه‌ی غذا، آن را در قالب‌های یخ مکعبی ریخته و سپس در فریزر قرار دهید. هر بار که نیاز به مصرف غذا داشتید، به‌راحتی یک یا چند قطعه‌ی یخ زده از آن را گرم کنید و یک غذای خوش عطر و طعم در اختیار کود‌تان قرار دهید.
کاغذ مومی
باقی‌مانده‌ی غذا را در وسط یک تکه کاغذ مومی قرار دهید، ورق کاغذ را تا کنید و آن را در فریزر قرار دهید. پس از یخ زدن گلوله‌های غذا، می‌توانید آن‌ها را از روی کاغذ برداشته و در یک کیسه‌ی فریزر قرار دهید.
نکات مهم برای شروع مصرف غذای خانگی
قبل از شروع مصرف غذای جدید و اضافه کردن غذای پخته شده به برنامه‌ی غذایی کودک، باید نکاتی را در نظر داشته باشید و رعایت کنید؛
- مراقب واکنش‌های آلرژیک باشید. غذاهایی مثل بادام زمینی، لبنیات و گندم می‌تواند در کودکان باعث ایجاد واکنش آلرژیک شود. هر زمانی که تصمیم داشتید یک ماده‌ی غذایی جدید به رژیم کودک اضافه کنید، چند روز از همان غذا استفاده کنید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارد.
- به سراغ مواد غذایی ارگانیک بروید زیرا در پرورش آن‌ها از آفت کش‌ها و مواد شیمیایی استفاده نشده است.
- از مواد غذایی نفاخ استفاده نکنید، این غذاها دستگاه گوارش نوزادان را با مشکل روبه‌رو کرده و آن‌ها را آزار می‌دهند. بنابراین ضروری است که در هشت ماه اول از مواد غذایی نفاخ به‌خصوص حبوبات، محصولات لبنی و گندم استفاده نکنید.
دستور تهیه‌ی چند غذای خانگی مقوی
اگر تصمیم دارید خودتان غذای کودک را تهیه کنید لازم است به خاطر داشته باشید که او در چند ماه اول قادر به جویدن نیست پس باید غذای مایع یا پوره شده مصرف کند. بهترین گزینه‌ها برای شروع سبزیجات سبز، گوشت بدون چربی، ماهی، آجیل، غلات سبوس‌دار و میوه‌ها هستد.
۵ غذای مخصوص کودکان ۴ تا ۶ ماهه
بهتر است اولین غذاهایی که برای کودک پخته می‌شود به شکل پوره‌ی آبدار باشد زیرا کودک فقط به بلعیدن مایعات عادت دارد و با این کار مصرف غذا را برای او آسان می‌کنید. در ادامه روش تهیه‌ی چند پوره‌ی مقوی و خوشمزه را به شما آموزش می‌دهیم.
پوره‌ی نخود فرنگی
نخود فرنگی سرشار از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است و با مصرف این غذا بدن کودک خود را تقویت می‌کنید.
مواد لازم
- نخود فرنگی بدون غلاف: ۱ فنجان
- آب نصف: فنجان
روش تهیه
نخود فرنگی‌ها را کامل بپزید و سپس با نصف فنجان آب سرد و تازه در مخلوط‌کن بریزید تا بافت خمیری و یک‌دست ایجاد شود.
پوره‌ی موز
موز دستگاه گوارش و سیستم هضم کودک را تقویت می‌کند. همچنین به دلیل وجود فیبر و مواد مغذی مختلفی مثل پتاسیم، بدن کودک را تقویت می‌کند.
مواد لازم
- موز رسیده‌ی بدون پوست: نصف فنجان
- آب: یک فنجان
روش تهیه
موز و آب را در مخلوط‌کن بریزید و اجازه دهید چند دقیقه با هم مخلوط شوند تا در انتها خمیری نرم و آبدار ایجاد شود.
پوره‌ی غلات
غلات کامل حاوی ویتامین A و آهن است و مصرف آن برای کودک بسیار مفید است.
مواد لازم
- مخلوط برنج قهوه‌ای و جو دو سر پخته شده: نصف فنجان
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
مواد را همراه با آب در مخلوط‌کن بریزید و اجازه دهید کامل با هم مخلوط شوند. این پوره باید به حالت آبکی باشد تا کودک بتواند به راحتی آن را بخورد.
پوره‌ی آووکادو
آووکادو علاوه بر طعم خوبی که دارد، سرشار از چربی‌های سالم و لازم برای رشد کودک است.
مواد لازم
- میوه‌ی خرد شده‌ی آووکادو: نصف فنجان
- آب: یک فنجان
روش تهیه
آووکادو و آب را در مخلوط کن بریزید و خوب با هم مخلوط کنید. این پوره باید بافتی نرم و کش‌دار داشته، آب اضافی نداشته باشد.
پوره‌ی سیب‌زمینی شیرین
سیب‌زمینی شیرین علاوه بر کربوهیدارت، حاوی ویتامین A و مواد معدنی مختلف است.
مواد لازم
- سیب‌زمینی شیرین بدون پوست و خرد شده: نصف فنجان
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
سیب‌زمینی را خوب بپزید و همراه با آب سرد و تازه در مخلوط‌کن بریزید. مواد را آن‌قدر با هم مخلوط کنید تا وقتی که پوره‌ای با بافت یک‌دست داشته باشید. می‌توانید به جای آب، در این پوره از شیر مادر استفاده کنید.
۳ غذای مخصوص کودکان ۷ تا ۹ ماهه
وقتی کودک به این سن می‌رسد توانایی بهتری در هضم غذا دارد. شما می‌توانید برای وعده‌های غذایی، دو ماده‌ی غذایی را با هم مخلوط و طعم‌های جدیدی ایجاد کنید. همچنین با توجه به پیشرفتی که در دستگاه گوارش کودک پیش آمده است، می‌توانید پوره‌هایی با غلظت بالا برای او تهیه کنید. در ادامه دستور تهیه‌ی چند غذای مخصوص این بازه‌ی سنی را آورده‌ایم.
پوره‌ی آووکادو و موز
این غذا برای کودکان ۸ ماهه بسیار مناسب است. موز و آووکادو بافتی خامه‌ای دارند، مغذی هستند و هضم آن‌ها هم بسیار آسان است.
مواد لازم
- موز خرد شده: نصف فنجان
- آووکادوی خرد شده: نصف فنجان
- سرکه‌ی سیب: یک قاشق چایخوری
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
تمام مواد را در مخلوط کن بریزید و اجازه دهید تا زمانی که تبدیل به یک خمیر نرم و یک‌دست می‌شود با هم مخلوط شوند. سرکه‌ی سیب برای جلوگیری از تیره شدن پوره استفاده می‌شود و می‌توانید آن را از مواد حذف کنید.
پوره‌ی گلابی و کدو حلوایی
گلابی میوه‌ای سرشار از ویتامین K، C و قندهای سالم و کدو حلوایی هم منبع مواد معدنی ضروری مانند مس و منگنز است.
مواد لازم
- گلابی خرد شده: نصف فنجان
- کدو حلوایی خرد شده: نصف فنجان
- آب: یک فنجان
روش تهیه
تمام مواد را همراه با آب داخل مخلوط‌کن بریزید و تا زمانی که تبدیل به یک پوره‌ی غلیظ شود، آن‌ها را با هم مخلوط کنید.
پوره‌ی توت و چغندر
انواع توت‌ها و چغندر حاوی آنتی اکسیدان‌های قوی به نام «آنتوسیانین» هستند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. برای تهیه‌ی این پوره می‌توانید از هر نوع توت که در بازار موجود است استفاده کنید.
مواد لازم
- چغندر خرد شده: یک فنجان
- توت: نصف فنجان
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
چغندرها را خوب بپزید تا کاملا نرم شوند. سپس همراه با مابقی مواد در مخلوط‌کن بریزید تا تبدیل به یک پوره‌ی منسجم شوند. اگر به جای آب، از شیر مادر استفاده کنید پوره‌ای غلیظ خواهید داشت.
۴ غذای مخصوص کودکان ۱۰ تا ۱۲ ماهه
کودکان با رسیدن به این سن می‌توانند غذاهای پیچیده‌تری را هضم کنند و در برنامه‌ی غذایی خود، وعده‌های غذایی کاملا جامد هم داشته باشند.
ماهی، اسفناج و پوره‌ی هویج
ماهی غذایی سرشار از چربی‌های مفید و اسیدهای چرب امگا ۳، اسفناج منبع آن و هویج هم غنی از ویتامین A و C است. با استفاده از این سه ماده‌ی غذایی می‌توانید یک وعده غذای مقوی و سالم برای فرزندتان تهیه کنید.
مواد لازم
- فیله‌ی ماهی: نصف فنجان
- هویج خرد شده: نصف فنجان
- اسفناج: نصف فنجان
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
آب را در قابلمه ریخته و اجازه دهید تا جوش بیاید. ماهی، اسفناج و هویج را در سبد مخصوص بگذارید و پس از جوش آمدن آب، روی قابلمه قرار دهید تا بخارپز شوند. برای بخارپز شدن مواد ۲۰ دقیقه زمان کافی است. سپس همه‌ی مواد را در مخلوط‌کن ریخته و با هم ترکیب کنید.
پوره‌ی برنج قهوه‌ای و موز
برنج قهوه‌ای و موز در کنار هم به منبع خوبی از فسفر، ویتامین C، فیبر و کربوهیدارت‌های پیچیده تبدیل می‌شوند که برای بدن کودک بسیار مفید است.
مواد لازم
- موز خرد شده: نصف فنجان
- برنج قهوه‌ای پخته شده: نصف فنجان
- ماست یونانی: یک قاشق غذاخوری
- آب: نصف فنجان
- دارچین: کمی برای طعم‌دار کردن
روش تهیه
تمام مواد را در مخلوط‌کن با هم ترکیب کنید تا به بافتی نرم برسید. این پوره بسیار خوش طعم است و مورد توجه کودک قرار می‌گیرد.
پوره‌ی مرغ خامه‌ای
مرغ منبع خوبی از پروتئین‌های ضروری بوده، ماست و پنیر هم حاوی ویتامین A و B2 هستند.
مواد لازم
- سینه‌ی مرغ خرد شده: یک فنجان
- آب سبزیجات پخته شده: نصف فنجان
- روغن زیتون: یک قاشق غذاخوری
- پنیر: یک قاشق غذاخوری
- ماست یونانی: دو قاشق غذاخوری
- سبزی خشک معطر مانند آویشن، رزماری یا پونه‌ی کوهی: یک قاشق چایخوری
- آب: یک فنجان
روش تهیه
مرغ را ۵ تا ۱۰ دقیقه با حرارت کم در روغن زیتون تفت دهید تا رنگ آن به قهوه‌ای و طلایی تغییر کند. مطمئن شوید که کاملا پخته شده و هیچ قسمت خامی در آن وجود ندارد. مرغ را، پس از خنک شدن، همراه با مابقی مواد در مخلوط‌کن بریزید و تبدیل به پوره کنید.
پوره‌ی موز و زردآلو
زردآلو منبع خوبی از ویتامین‌های A و C، مس و آنتی اکسیدان‌های مختلف است.
مواد لازم
- موز خرد شده: یک فنجان
- زردآلوی: خرد شده نصف فجان
- آب: نصف فنجان
روش تهیه
تمام مواد را در مخلوط‌کن بریزید تا تبدیل به پوره شوند. برای طعم‌دار کردن این غذا می‌توانید کمی دارچین و عسل هم به مواد پوره اضافه کنید.
سخن آخر
تغذیه‌ی خوب راز رشد مناسب در کودکان است. شما می‌توانید با تهیه‌ی غذای خانگی به رشد و سلامت فرزندتان کمک کنید. همچنین پخت غذا برای کودکان به لحاظ روحی در شما احساس خوبی ایجاد می‌کند و همین امر باعث ایجاد ارتباط قوی‌تری بین شما و فرزند عزیزتان می‌شود.
